Değerli okurlar,
Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 13. yılında 26. sayısını sizlerle paylaşmaktan mutluluk duymaktadır.
Bu sayıda on makale ve iki tanıtma yazısı yer alıyor. Makalelerden üçü şiir, dördü roman, biri öykü, biri tiyatro, biri de dergi üzerinde odaklanmaktadır. Bu dağılımdan anlaşılacağı üzere, önceki sayılarımızın önemli bir kısmında olduğu gibi, bu sayımızda da en fazla makale roman türü üzerinde yapılan araştırma ve incelemelere ayrılmıştır. Romanı üç makaleyle şiir takip etmektedir. Öykü, tiyatro ve dergi incelemesini konu alan birer yazı sayfalarımızdaki yerini almaktadır.
Cem Şems Tümer, “II. Abdülhamit Dönemi Edebiyatı’nda Değişen Tabiat Temasının Yansıması Olan ‘dağlara’ Redifli Şiirler” başlığı altında II. Abdülhamit yıllarında yenileşme dönemi Türk şiirinde tabiatın değişim ve dönüşümünü konu almaktadır. Yazar, Abdülhak Hâmit’ten başlayarak Ara Nesil ve Servet-i Fünûn şairlerinin kaleminde tabiat algısının değiştiğini, şiirde Klasik anlayıştan Batı tarzı tabiat anlayışına geçildiğini vurgulamaktadır.
“Modernliğin Nostaljici Tutumu: Yahya Kemal Şiiri” adlı makalesiyle Eylem Dereli Saltık, nostalji odaklı okumaya yöneldiği Yahya Kemal şiirinde, nostaljinin sanatkârın şiiri üzerindeki yapıcı rolünü araştırma/inceleme konusuna dönüştürmektedir.
Seçkin Özkan, “İkinci Dünya Savaşında Türk-İtalyan İlişkilerinin Türk Şiirine Yansıması” başlıklı makalesinde, I. Dünya Savaşı’nda Anadolu’ya çıkan, Kurtuluş Savaşı’nın başarılması sonucu Anadolu’dan ayrılmak durumunda kalan İtalya’nın 1922’den sonra gittikçe artan yayılmacı politikası ve II. Dünya Savaşı sırasında tekrar Anadolu’ya göz dikmesi üzerine şiir diliyle bulduğu karşılığı makalesinde incelemektedir.
“Ahmet Mithat Efendi Jön Türk Romanını Neden Yazdı?” makalesinde Mehmet Yılmaz, Osmanlı toplumunda 19. yüzyıldan itibaren yaşanan kültürel değişim ve dönüşümün Jön Türk romanındaki yansımalarını yazarının dünya görüşünde yaşanan değişiklikler çerçevesinde ele alma yoluna gitmekte, söz konusu değişim ve dönüşümün sosyal hayattaki görünüşünü belirlemeye çalışmaktadır.
Abdullah Ezik ile Seval Şahin’in ortaklaşa kaleme aldıkları “Halit Ziya Uşaklıgil’in Kırık Hayatlar Romanında Kültürel Dönüşüm” başlıklı makalede, Uşaklıgil’in Kırık Hayatlar romanı “kültürel dönüşüm” konusu etrafında değerlendirilirken bu kavramın 20. yüzyılın ilk döneminde ne tür anlamlar ifade ettiği üzerinde durulmakta, konunun Türk edebiyatında kökenini nereden aldığı gösterilmeye çalışılmaktadır.
Canan Şavkay, “İhsan Oktay Anar’ın Suskunlar Adlı Romanında Sevginin Yapısökücü Gücü” başlığıyla İhsan Oktay Anar’ın 2007 yılında yayımlanan Suskunlar romanını Derrida’nın yapısökümü yönteminden yola çıkarak okuma uğraşına girişmektedir. Şavkay, Batı düşüncesinin dayattığı hiyerarşik bir yapıya yönelen Logosentrik düşüncenin ikili zıtlıklar üzerine kurulan düalist bir sistem inşa etmesinin karşına Suskunlar’ın birleştirici sevgiyi çıkardığı, ikili zıtlıkların hâkim olduğu düalizmi bozarak, bu düşünce sisteminin altında yatan şiddet ve ikiyüzlülüğe karşı çıktğı tezini getirmektedir.
Mürsade Meryem Kılıç, “Alman Terbiyesi Romanında Kimlik, Aidiyet ve Huzursuzluk” adlı makalesinde Zafer Şenocak’ın Alman Terbiyesi romanının baş kişisi Salih’in, iki dünya savaşının ortasında Türk-Alman kimliği çerçevesinde yaşadığı bunalımı kimlik, aidiyet, huzursuzluk, varoluşçuluk, yabancılaşma kavramları doğrultusunda ele almaktadır.
Bu sayıdaki tek hikâye incelemesinde Tuncay Bolat, “Mustafa Kutlu’nun Tahir Sami Bey’in Özel Hayatı Hikâyesinin Metinsel Arka Planı” başlığı altında Kutlu’nun söz konusu hikâyesini metinlerarasılık bağlamında okumaya girişmektedir. Bolat, Tahir Sami Bey’in Özel Hayatı’nı Ahmet Mithat’ın Müşahedat romanı, Sait Faik’in “Birahanedeki Adam” hikâyesi, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü ve Sabahattin Ali’nin Kürk Mantolu Madonna romanları arasındaki benzerlikler çerçevesinde irdelemektedir.
Bahar Yıldırım Sağlam tarafından kaleme alınan “Gılgamış Mitinin Yapısökümü: Zeynep Avcı’nın Gılgamış Adlı Oyunu”nda Zeynep Avcı’nın Sümerlerin Gılgamış mitosundan hareketle yazdığı tiyatro oyunu, Derrida’nın kuramı çerçevesinde Gılgamış mitinin nasıl yapısöküme uğratıldığı irdelenmekte, Uruk Kralı Gılgamış’ın ölümsüzlük arzusu, Derrida’nın pharmakon ve différance kavramları üzerinden tartışılmaktadır.
Beyhan Kanter’in “Terakki-i Muhadderât ve Hanımlara Mahsus Gazete’de Öteki ya da Rol Model: Avrupalı ve Amerikalı Kadınlar” başlıklı makalesinde Osmanlı döneminin bu iki yayın organında devrin şartları içerisinde Batılı kadınların Osmanlı-Türk kadınına model olma potansiyeli eleştirel bakışla değerlendirilmekte, Osmanlı’nın ekonomi ve eğitim alanlarında Avrupa ve Amerika’dan geri kaldığını iddia eden ve medeniyet söylemini ön plana çıkaran yazarların görüşleri, devrin hâkim paradigmaları kapsamında detaylı olarak ele alınmaktadır.
Tuncay Bolat, Tarih-İdeoloji-Kurmaca Bağlamında Şeyh Bedreddin başlığı altında Cafer Gariper editörlüğünde bir grup araştırmacı tarafından hazırlanan aynı adlı kitap hakkında tanıtıcı değerlendirme yapmakta ve söz konusu kitabın içeriğini dikkatlere sunmanın yanında bu çalışmanın edebiyat araştırmacılığındaki yeri üzerinde durmaktadır.
Sayfalarımızda son olarak Sevgi Çamur’un “Üretim Araçlarının Ezgisinden Şiirin Metalaşmasına Doğru: ‘Marksizm ve Şiir’” başlıklı tanıtma yazısı yer almaktadır. Çamur, George Thompson’ın 1996 yılında Cevat Çapan tarafından Marksizm ve Şiir adıyla Türkçeye çevrilen eserinin tanıtımını yapmakta, 1996’dan bu yana tek baskı yapan kitabın önemi üzerine dikkat çekmektedir.
Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, bundan sonra 27. sayısından başlayarak MLA yazım kurallarını uygulama yoluna gidecektir.
Makalelerinizi, görüş ve eleştirilerinizi beklediğimizi belirterek sizi dergimizle baş başa bırakıyoruz.
Nice sayılarda buluşmak dileğiyle…
Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları