MÜNTEHİR’DE İNTİHAR ve ŞİZOFRENİNİN KÜLTÜREL RAKSI
(THE CULTURAL DANCE OF SUICIDE AND SCHIZOPHRENIA IN MÜNTEHİR )

Yazar : Seher Özkök    
Türü :
Baskı Yılı : 17
Sayı : 34
Sayfa : 025-054
    


Özet

Adnan İslamoğulları’nın 2024 Eylül basımı polisiye romanı Müntehir, klasik polisiye romanlarının ötesinde bizi koptuğumuz, kaybettiğimiz ama kültürel olarak onunla da inşa olduğumuz Osmanlı İmparatorluğu’nun çok uluslu kültürel yapısıyla yüzleşmeye çağırmakla beraber, modernleşme sürecinin kültürel bağlamda nasıl zihinsel bir dağılma ve parçalanmayı beraberinde getirdiğini görünür kılmaktadır. Bu çerçevede bu çalışmada zihin ve kültür arasındaki ilişkiye değinilecek ve şizofreninin modernite ile ilişkisi görünür kılınacaktır. Buna ek olarak romandaki intiharların niteliği irdelenecek, toplumsal bazda karşılıkları ele alınacaktır. Tahir İpek’in sonunda intihar etmesi ve intiharının biçimi, modernite ve ona karşı alınan tavır bağlamında tahlil edilecektir, Canip Adalı’nın intiharının taklit yönü ve bireysel bir intihar olması üzerinde durulacaktır. Romanın içinde yer alan ana karakter Tahir İpek’in defteri üzerinden imparatorluk kültürünün bütünleyici dili ve bu dilin glossomanik özellikleri saptanacaktır. Buna ek olarak Tahir İpek’in “Ey sevgili” diye hitap ettiği sevgilisi ile deneyimlediği aşkı kültürel öğelerle harmanlayarak bir bütünlük oluşturma çabası Walter Benjamin’in “Tarih Meleği” kavramı çerçevesinde gözden geçirilecek ve oluşan bütünlük yanılsamasının sevgilinin ortadan kayboluşu ile çökmesi üzerinde durulacaktır.



Anahtar Kelimeler
zihin, kültür, intihar, şizofreni, Tarih Meleği

Abstract

Adnan İslamoğulları’s September 2024 detective novel Müntehir, beyond the classical detective novels, calls us to confront the multinational cultural structure of the Ottoman Empire, from which we were separated, lost, but also culturally constructed, while making visible how the process of modernization brought about a mental disintegration and fragmentation in the cultural context. In this context, this study will touch on the relationship between mind and culture, and the relationship between schizophrenia and modernity will be made visible. In addition, the nature of the suicides in the novel will be examined, and their social counterparts will be addressed. Tahir İpek’s eventual suicide and the form of his suicide will be analyzed in the context of modernity and the attitude taken against it, and the imitation aspect of Canip Adalı’s suicide and its being an individual suicide will be emphasized. The integral language of imperial culture and the glossomanic characteristics of this language will be determined through the notebook of Tahir İpek, the main character in the novel. In addition, Tahir İpek's effort to create a whole by blending the love he experienced with his lover, whom he addressed as "Oh beloved", with cultural elements will be reviewed within the framework of Walter Benjamin's concept of "Angel of History" and the collapse of the illusion of wholeness with the disappearance of the lover will be emphasized.



Keywords
mind, culture, suicide, schizophrenia, Angelus Novus