‘PARÇA’CIĞIN ‘BÜTÜN’E HASRETİ: NECİP FAZIL’IN ŞİİRİNDE ZAMAN
(LONGING OF ‘PARTICLE’ TO THE ‘WHOLE’: TIME IN NECİP FAZIL’S POEMS
)
Yazar
|
:
Sezai Coşkun
|
|
Türü |
:
|
Baskı Yılı |
:
2014
|
Sayı |
:
11
|
Sayfa |
:
43-58
|
|
Özet
Matematiksel olarak hayatın her alanında tanzim işlevi gören zaman, metafizik veya felsefî bir alana taşındığında halli zor bir muamma haline gelebilmektedir. Bu sebepledir ki dinler veya felsefî disiplinler, zaman konusuna eğilmiş, farklı açılardan yaklaşımlar geliştirmişlerdir. Edebiyat, elbette bu gerçeğe kayıtsız kalmamış, yazar ve şairler de zamanı bir mesele olarak metinlerinde işlemişlerdir.
Türk edebiyatı bir konu veya mesele olarak zamanın işlenmesi yönüyle zengin örnekleri barındırır. Klasik edebiyatımızda daha çok İslamî perspektifin tayin ettiği zeminde ele alınan ve metinlerde işlenen zaman, Tanzimat yıllarından itibaren, bu bakış açısına ilave olarak, felsefî bir mesele şeklinde edebiyatımıza girer. Necip Fazıl, zamanı hem klasik edebiyatın referansları etrafında hem felsefî bir bağlamda ele almasıyla Türk edebiyatında öne çıkar.
‘Her cins kafanın’ bir çile olarak yaşayacağı zaman, Necip Fazıl’ın zihnini çokça meşgul eder. Şair, birçok şiirinde doğrudan, bazı şiirlerinde ise dolaylı olarak zamanı bir mesele şeklinde işler. Sadece şiirlerine değil, mensur eserlerinde de konunun aynı ehemmiyetle ele alındığına şahit oluruz.
Bu çalışmada, Necip Fazıl’ın gerek tasavvufî bağlamda gerek felsefî bir mesele olarak zaman hakkında
düşünceleri ve bu düşüncelerin şiirlerinde yer alış biçimi incelenecek; ondaki zaman fikrinin kaynakları tespit edilmeye çalışılarak konu hakkında tahlilde bulunulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Necip Fazıl Kısakürek, zaman, ibn’l- vakt, tasavvuf ve zaman, dureé.
Abstract
Mathematically functioning as a regulator in every field of life, when time is carried on to metaphysical
or philosophical area, it becomes a quite complex enigma. This is why religions and philosophical disciplines focused on the concept of time and developed approaches from various perspectives. Literature has not been indifferent to this fact, and authors and poets dealt with time as a subject in their texts.
Turkish literature has rich examples in terms of dealing with time as a subject or a matter. Time, which
was mainly emphasized on the grounds and studied in texts specified by Islamic perspective in Classical
literature, entered into our literature as a philosophical matter as of the period of the Tanzimat Reform years. Necip Fazıl became prominent in Turkish literature in dealing with the time within the references of
classical literature as well as philosophical concept.
Time, which will be experienced as a suffering by ‘every kind of mind’, occupies Necip Fazıl’s mind excessively. The poet deals with the time as a matter in straightforward manner in many poems and indirectly in some poems. We witness that he dealt with the subject not only in his poetry but also in his prose writings.
This study will analyze Necip Fazıl’s thoughts about time in mystical as well as philosophical concepts
and place of these thoughts in his poetry; there will be further analysis by detecting the sources of his opinions about time.
Keywords
Necip Fazıl Kısakürek, time, ibn’l- vakt, mysticism and time, dureé.