Porto - Demo Blog 5

Sistematik düşünceye sahip bir sosyolog olan Ziya Gökalp, yeni sentez ve terkiplerini dikotomik karşıtlıklardan hareketle üretir. Onun şiirlerine yakından bakıldığında, bu düşünce paradigmasının poetik mecrada da devam ettiği görülür. Gökalp’in karşıt anlamlı sözcükleri şiirlerinde sıklıkla bir arada kullanması sadece tezat sanatıyla açıklanamayacak bir işleve ve kapsama sahiptir. Bu tespitten yola çıkan çalışma, Gökalp’in şiir dilinde anlamın inşasını, yapısalcı kuramın ikili karşıtlıklarını temel alarak incelemektedir. Bu inceleme için şairin Yeni Hayat kitabı uygun bir zemin oluşturur. Yeni Hayat düşüncesinin dizeler halinde kristalleştiği bu şiirlerde soyut kavramlar hem tanımlanmış hem de birbirleriyle ilişkilendirilmiştir. Gökalp’in ilk olarak “Yasaya Doğru” başlığıyla yayımlanan dört farklı şiirinde karşıt anlamlar üzerinden gelişen ve karakteristik bir nitelik kazanan ifadeleri, ikili zıtlıkların iki farklı örüntü şeklinde kullanıldığını gösterir. Bu tespit, soyut kavramların birbirleriyle karşıtlık/eşitlik şeklinde kurulan denklemler aracılığıyla konumlandırılma biçimlerinin tasnifini de beraberinde getirir. Böylece bu çalışmada öncelikle Ziya Gökalp’in inceleme konusu olan şiirlerinde ikili zıtlıkların işlevi tanıtılmış ve zıtlıklar tasnif edilmiştir. Bu sınıflandırma ışığında “bireysel bir duygu olarak din” ile “ilahi bir kökene sahip dünyevi iş/yasa” arasında kurulan dikotomi somutlaştırılmıştır. Böylece Ziya Gökalp’in şiirlerindeki soyut ve somut dikotomilerden yararlandığı poetik inşa süreci aydınlatılmış ve sistematik bir düşünür olan şairin kavram konumlandırılması izah edilmiştir. Yapısalcı ikili karşıtlık örüntüsünün tespit ve tasnifi Ziya Gökalp’in düşüncelerinin haritalandırılmasında, şiirden hareket eden yapısalcı bir yöntem önerisi anlamına da gelmektedir. 

Ziya Gökalp, a sociologist with systematic thinking, produced his new syntheses and combinations based on dichotomous opposites. A close look at Ziya Gökalp’s poems reveals that this paradigm of thought continues in a poetic sense. Gökalp frequently uses words with opposite meanings together in his poems, and this poetic rhetoric serves a function that cannot be explained by the art of contrast. Based on this observation, this study examines the construction of meaning in Gökalp’s poetic language, using the structuralist theory of binary oppositions as a foundation. The most productive ground for this examination is the poet’s book Yeni Hayat (The New Life). The poems in this book are crystallized expressions of the New Life ideology in verse form and are rhymes in which abstract concepts are defined and related to each other. In particular, Gökalp’s four different poems, first published under the title “Towards the Law” (Yasaya Doğru) are rich in data showing that the poetic sentence, which develops through contrasting meanings and acquires a characteristic quality, uses binary oppositions in two different patterns. This observation also leads to a classification of the ways in which abstract concepts are positioned through equations established in the form of oppositions/equalities. Thus, this study first concretizes the dichotomy established between “religion as an individual emotion” and “worldly work/law associated with a divine origin.” Based on this classified structuralist pattern of dual oppositions, it proposes a structuralist method, starting from poetry, for mapping Ziya Gökalp’s thoughts.