Porto - Demo Blog 5

Edebiyat kuramları, edebî eserlerin farklı okumalarla anlaşılması açısından okura birçok fırsat sunar. Başlangıçtan itibaren Türk romanı yazarları gerek yeni edebî türlerin tecrübe edilmesi gerekse bu türlerin içeriğinin oluşturulması açısından Batı edebiyatı tesiri altındadır. Bu etkileşim taklit etme veya onu aşma arzusunu dolaylı yoldan başlatmıştır. Edebî eserlerde taklit söz konusu olduğunda taklit eden ve edilen meselesi açısından felsefik bir içeriğe sahip olan “ben ve öteki” çatışması açığa çıkar. Rene Girard’ın Romantik Yalan ve Romansal Hakikat adlı eserindeki yaklaşımı edebiyatta oryantalizme yönelik araştırmalar için yol göstericidir. Nitekim oryantalizm ve oryantalizmle ilgili self oryantalizm ve oksidentalizm kavramlarına yönelik edebî metinde açığa çıkan “ben ve öteki”ye dair tanım ve çeşitleri Girard’ın araştırmasında incelenmiştir. Bu araştırma, oryantalizmin edebî eserde açığa çıkardığı “ben ve öteki” kavramlarını edebî tahlil açısından değerlendirmeyi amaç edindi.Sami Paşazade Sezai’nin Sergüzeşt adlı romanı, bahsi edilen analizi somut bir şekilde göstermeye elverişli olmasından dolayı örnek materyal olarak seçildi. Osmanlı ve Batılı resim eğitimi almış Celal Bey’in “ben”i esir Dilber’in “öteki” konumunun romanda açığa çıkardığı çatışma, süreç olarak oryantalizm kavramlarıyla anlamlı bir ilişki kurarken romanın sonunda bu çerçeve dağılır. Dolayısıyla Samipaşazade bu eserinde bütünüyle oryantalist bakış açısını muhafaza etmemiş, Doğu’nun aşk hikâyelerinde yer alan klişeleri özgür olma arzusu için kullanmıştır

Literary theories offer readers numerous opportunities to understand literary works through various interpretations. From the beginning, Turkish novelists have been influenced by the West, both in experimenting with new literary forms and in shaping the content of these forms. This interaction indirectly revealed a desire to imitate or surpass. When it comes to imitation in literary works, the "self and other" conflict, which has a philosophical content in terms of the issue of the imitator and the imitated, emerges.The approach in René Girard's work Deceit, Desire, and the Novel: Self and Other in Literary Structure serves as a guide for studies on Orientalism in literature. As a matter of fact, Girard's research provides an opportunity to evaluate the concepts of "Self and Other" that appear in literary texts related to Orientalism, self-Orientalism and Occidentalism. This study aims to concretely exemplify the concepts of "Self and Other" that the mentioned terms related to Orientalism reveal in the literary text. Sami Paşazade Sezai's "Sergüzeşt" was chosen as sample material due to its suitability for concretizing the concepts of "Self and Other." The conflict arising from the position of the captive Dilber as the "Other" against the "Self" of Celal Bey, who received both Ottoman and Western art education, establishes a significant relationship with the concepts of Orientalism, yet this framework dissolves by the end of the novel. Thus, in this work, Samipaşazade does not entirely maintain an Orientalist perspective; instead, he utilizes the clichés found in Eastern love stories for the desire to be free.