ALTERNATİF TARİH YARATIMINDA YAŞAMÖYKÜSEL ROMANIN KULLANIMI: BEN DE HALİMCE BEDREDDİNEM
(USE OF BIOGRAPHICAL NOVEL IN ALTERNATIVE HISTORY CREATION: BEN DE HALIMCE BEDREDDINEM
)
Yazar
|
:
Ebru Vural Arslan
|
|
Türü |
:
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
Sayı |
:
22
|
Sayfa |
:
81-110
|
|
Özet
Şeyh Bedreddin, dini ve siyasi bir ayaklanmanın önderi olarak bilinmesinin yanı sıra gerek dinle ilgili kavramlara getirdiği farklı yorumlar gerekse hak, mülkiyet, eşitlik, ortaklık gibi konularda ileri sürdüğü düşünceleriyle dikkatleri çeker. Tarih ve tasavvuf araştırmalarının ilgi odağı olan Şeyh Bedreddin’in edebi yapıtlara da konu edildiği görülür. 1944 yılından itibaren Türk edebiyatıyla ilgilenen Sovyet yazar Radi Fiş, “Spyaşçie Probudyatsya” başlıklı romanıyla Şeyh Bedreddin’in yaşam öyküsüne ve içinde bulunduğu isyan hareketine yer verir. Ben de Halimce Bedreddinem adıyla çevrilen bu romanda Bedreddin’in ayaklanma lideri konumuna gelme serüveni ayrıntılı biçimde kurgulanır. Marksizmin savunduğu dinlerin ve halkların kardeşliği, eşitlik, hak, ortaklık gibi olgular, Şeyh Bedreddin’in hakikate ulaşmada verdiği serüveninin temelini oluşturur. Romanda “ortaklık” konusu tartışılırken Börklüce Mustafa yoluyla bu konuya sosyalist-feminist bir yorum getirilir. Şeyh Bedreddin ve müritlerinin bir halk kahramanı olarak idealize edildiği bu roman Şeyh Bedreddin, Börklüce Mustafa ve Torlak Kemal’in trajik ölümleriyle sonlanır.
Anahtar Kelimeler
Şeyh Bedreddin, Börklüce Mustafa, Radi Fiş, Ben de Halimce Bedreddinem.
Abstract
Beside the fact that Sheikh Bedreddin is known as the leader of religious and political uprisings, he attracts attention with various interpretations of concepts related to religion, and his ideas about rights, property, equality and partnership. It can be seen that Sheikh Bedreddin, who is interested in history and Sufi studies, is also subject to literary works. The Soviet writer Rady Fish, who has been interested in Turkish literature since 1944, included the life story of Sheikh Bedreddin and the rebellious movement in which he participated, with his novel “Spyaşçie Probudyatsya”. In this novel, translated as Ben de Halimce Bedreddinem, Bedreddin's adventure unfolds to become the leader of an uprising. Facts such as the brotherhood of religions and peoples, equality, rights and partnerships advocated by Marxism form the basis of Sheikh Bedreddin’s adventure in reaching the truth. When discussing the issue of partnership in the novel, a socialist and feminist interpretation is introduced into this problem through Borkluce Mustafa. Idealized as the national hero of Sheikh Bedreddin and his followers, this novel ends with the tragic death of Sheikh Bedreddin, Borkluce Mustafa and Torlak Kemal.
Keywords
Sheikh Bedreddin, Borkluce Mustafa, Rady Fish, Ben de Halimce Bedreddinem.