Porto - Demo Blog 5

Yazar	: Arif Özgen
Türü	:
Baskı Yılı	: 2015
Sayı	: 14
Sayfa	: 165-186

Özet
Edebi çizgisini “halk için edebiyat” fikri üzerine temellendiren Hüseyin Rahmi Gürpınar, kalemini, toplumdaki aksaklıkları tespit, tenkit ve hicvetmek için kımıldatır. Halkı bilgilendirmek ve eğitmek amacını taşıyan bu yönelim, aslında köktenci değişimler içeren bir arka plana sahiptir ve gücünü pozitivist dünya görüşünden alır. Gürpınar’ın, özellikle 1908-1939 yılları arasında yazdığı bazı öykülerinde mizahın, ironinin, nüktenin otantik gücünü kullanmasının altında, aktarmak istediği pozitivist gerçeklikleri kurgu içerisinde dönüştürmek ve okuyucusunu “yüksek bir felsefeye çekmek” eğilimi yatar. Bu noktada başvurduğu gülme fenomeni, yazara, toplumdaki yerleşik yanlışlıkları, bireysel ya da kolektif kusurları uyarma ve komiği anlamlandırma imkânı sağlar. Çalışmamız, Fransız filozofu Henri Bergson’un Gülme (Le Rire) adlı eserinde komik ve komiğin anlamı üstüne kurduğu teorik çerçeveyi Gürpınar’ın öykülerine yansıyan boyutlarıyla ele alma; öykülerdeki komik unsurdan hareketle gülme fenomenini sosyolojik ve psikolojik eksende yorumlama amacı taşımaktadır. Bu kapsamda, Gülme adlı eserin temel dinamiklerini oluşturan durum komiği, söz komiği ve karakter komiği gibi unsurlar, çalışmamızın hareket noktaları olacaktır.

Anahtar Kelimeler
Hüseyin Rahmi Gürpınar, Henri Bergson, öykü, gülme, komiğin anlamı.

Abstract
Huseyin Rahmi Gurpinar, who bases his literary style on the idea of “literature for public”, moves his pen to determine, criticize and satirize the flaws in society. This orientation, which holds an aim of informing and educating people, actually has a background consisting radical turns and gets its power from his positivist world view. Especially in some stories Gurpinar had written between 1908-1939, underneath his using authentic power of humour, irony and wit, there lies the tendency of transforming positivist realities, which he wants to transfer, within fiction and drawing his readers to “a higher philosophy”. At this point, the laughter phenomenon he applies provides author the opportunity to warn about settled fallacies and individual or collective flaws, and explain the meaning of comic. Our study has aims of handling the theoretical framework that French philosopher Henri Bergson has based comic and the meaning of comic on in his work Laughter (Le Rire) with dimensions have reflected on Gurpinar’s stories, and interpreting the phenomenon of laughter on sociological and psychological axes on the basis of comic elements in stories. In that sense, elements like situation comedy, language comedy and character comedy that establish the main dynamics of Laughter will be starting points of our study.

Keywords
Huseyin Rahmi Gurpinar, Henri Bergson, story, laughter, the meaning of comic.