Abstract


ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ HİKAYERLERİNDE MEKÂNLARIN BELLEĞİ (1923-1940)

Türk edebiyatında hikâye türünde kişiler ve olaylar kadar mekân da temel bir unsur olarak algılanmış ve dönemin algısı içinde ele alınmaktadır. Hikayelerin insan üzerindeki işlevi bakımından mekânın belleği bir hatırlamanın ötesinde anlayışın, algının, anlamlandırmanın, yeniliğin, felsefi ve kişilik organizasyonu (psikanalistik) değerlendirmesiyle yeni bakış açılarına imkân veren biçimde yorumlanmaktadır. İnsanın bellek kavramı sayesinde hatırladıkça yenileştiği ve yeniyi inşa ettiği imkânı mekân aracılığıyla sağlamaktadır. Mekanlar insan belleğinde çağrışım veya canlandırma ile unuttuğuyla yüz yüze gelir. Mekân belleği canlandırır ve hatıralara işaret eden ilişkisiyle geçmişi anlatmaya yardım eder. Mekânın, insanda duyumları, deneyimleri, algıları, izlenimleri, hisleri, kavrayışları ve yeniden hatıra getirip canlandırmak üzere saklayarak muhafaza etmesiyle belleği nesneleştirmesinin olanakları ortaya konmaktadır. Mekânın farklı yorumlama ve hatıraları barındıran geri çağıran bir dinamik yapı olmuştur. Bu çalışmamamızda Erken Cumhuriyet Dönemi 1923-1940 yılları arasında yayınlanmış hikayelerin incelenmesi ve hikayelerden seçilen örneklerle mekân poetikası zemininde ele alınmıştır. Mekânın çeşitli yansımalarının fark edilmesinin yanında belleğin nesnelleştirilmesi, belleğin öznesi olan mekânın bellekte depolanan hatırlarla bütünleşmesi ortaya konacaktır. Çalışmamız, yapılacak olan hikâye ve mekân çalışmalarına yardımcı olacak kaynak niteliği de taşıyacaktır.



Keywords
Türk Edebiyatı, Türk Hikayesi, Hikâyede Mekân, Mekânın Belleği
Kaynakça