Abstract


SÖZÜN SIRRI: NECİP FAZIL ŞİİRİNDE METAFORİK SÖYLEM

Necip Fazıl’ın şair kimliğini kuran sözün iki boyutu vardır. Biri mana ve hikmet boyutudur ki birçok çalışmayla bu bakiye incelenmiş ve ortaya konmuştur. Necip Fazıl’a asıl kudretini veren söylem biçimi ise Necip Fazıl’ın mütefekkir yanının gölgesinde kalmıştır. Bu çalışma Necip Fazıl sözüne farklılık katan, ona yüzlerce, belki binlerce dize arasından ayırt edilebilme olanağını sağlayan şeyin dilsel boyutuna odaklanmış, bu çerçeveden metaforun Necip Fazıl sözünün esas kurucu aktörü, başka bir deyişle “sözünün sırrı” olduğunu farketmiştir. Bu bağlamda metaforun en yeni ve sağlam kuramsal verilerini ortaya koyan G. Lakoff ve M. Johnson’un ortaya attıkları Çağdaş Metafor Kuramı, Necip Fazıl şiirindeki metaforik bakiyenin incelenmesinde referans olarak tercih edilmiştir. Çalışma, konunun yöntemini teşkil etmesi dolayısıyla metafora ilişkin kısa bir literatür ve teorik zemin incelemesi ile başlamaktadır. Sonrasında Necip Fazıl şiirinden devşirilen metaforik bakiye, Çağdaş Metafor Kuramı çerçevesinde tasnif edilerek dilin (Türkçe) ve Necip Fazıl şiirinin anlam evreni bağlamında tutarlı bir zemine oturtulmaya çalışılmıştır. Metaforik bakiyenin tespit sürecinde görüldü ki Necip Fazıl şiiri adeta metafor istilası altındadır. Hemen hemen her dizenin anlam derinliğinde bir metaforun izini bulmak mümkündür. Necip Fazıl’ın metafizik hakikatlere yoğunlaşan ilgisi ve toplumculuğu, bunun yanı sıra dilin ve düşüncenin metaforik doğası, ondaki metafor yoğunluğunun sebepleri arasında gösterilebilir.



Keywords
Metafor, Çağdaş Metafor Kuramı, Necip Fazıl Kısakürek
Kaynakça