Abstract


SALGIN DÖNEMLERİNDE SİYASAL İKTİDAR: VEBA GECELERİ’NDE İSTİSNA HÂLİ VE HEGEMONYA

Salgın gibi kriz dönemlerinde siyasal iktidar, hukuku askıya alarak egemenliğini yeniden kurar, baskı mekanizmalarını yönetim tekniğine dönüştürür ve meşruiyetini rızaya dayalı mekanizmalarla pekiştirir. Orhan Pamuk’un Veba Geceleri romanı, salgın koşullarında ortaya çıkan bu siyasal ve toplumsal süreçleri konu edinir. Bugüne kadar roman üzerine yapılan çalışmalar; ulus inşası, tarihyazımı, anlatı teknikleri, ütopyadan distopyaya geçiş, ölüm kaygısı ve Doğu–Batı tartışmaları gibi başlıklara odaklanmıştır. Ancak romanın merkezindeki istisna hâli ile hegemonya etkileşimini birlikte ele alan bir çözümleme henüz yapılmamıştır. Bu makale söz konusu boşluğu doldurmak amacıyla romanı Carl Schmitt ve Giorgio Agamben’in istisna hâli ile Antonio Gramsci’nin hegemonya kavramları çerçevesinde nitel içerik analizi yöntemiyle incelemektedir. “İstisna Hâli ve Egemenlik” bölümünde romanda hukuk düzeninin askıya alınmasının iktidar ilişkilerini nasıl şekillendirdiği gösterilmektedir. “İstisna Hâlinde Şiddet ve Zor Kullanımı” bölümünde idam, tecrit ve askerî müdahalelerin olağanlaşma süreçleri incelenmektedir. “Hegemonya ve Rıza Üretimi” bölümünde ise ekonomik düzenlemeler ile dil ve tarih politikaları üzerinden yürütülen meşrulaştırma mekanizmaları değerlendirilmektedir. Elde edilen sonuçlar, romanda yöneticilerin kendi siyasi amaçları doğrultusunda hukuku askıya aldığını, şiddeti olağanlaştırdığını ve rızaya dayalı hegemonya ile bu düzeni sürdürülebilir kıldığını ortaya koymaktadır.



Keywords
Orhan Pamuk, Giorgio Agamben, istisna hâli, Antonio Gramsci, hegemonya.
Kaynakça