Abstract
TANPINAR’IN “GEÇMİŞ ZAMAN ELBİSELERİ” HİKÂYESİNİ FENOMENOLOJİK VE ONTOLOJİK YORUMLAMA DENEMESİ
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Geçmiş Zaman Elbiseleri”, bir arayış ve kaybediş öyküsüdür. Bu doğrultuda metin, homo-semioticus bir okumaya elverişlidir. Çünkü insanın varlık, varoluş ve hayat karşısındaki çaresizliğine dair gerçekliği anlama ve ondan kurtuluşun yollarını anlamlı bir biçimde ortaya koyma çabasını ima eder. Hikâye, simgesel yorumlara açık, katmanlı bir yapıya sahiptir. Simgelerin, metaforların ve katmanlı yapının çözümlenişi, metnin bir “öz”e yönelik olan kurgusunu ifşa eder. Bu bağlamda, hikâyeyi fenomenolojik ve ontolojik değerlendirmelerle ele alıp çözümlemek onun ereksel, estetik, yapısal ve kurgusal yanlarını derinlikli şekilde ortaya çıkarma imkânı sunabilir. Zira estetik alanda uygulandığında, söylenen iki yaklaşım, bir metni hem metinsel yapısı ile hem de irreel boyutuyla anlamayı amaçlar. Ne var ki, Türkiye’deki akademik çalışmalarda fenomenolojik ya da ontolojik temelli metin çözümlemelerinin çok azı, tatmin edici niteliktedir. Buna ilişkin eksikliğin giderilmesi konusunda bir “katkı ve deneme çabası” olan bu çalışmada Husserl fenomenolojisi ve sanat ontolojisinin verimleri, teorik zemin olacak; bu yaklaşımların öğrettiği yöntemler uygulanacaktır.
Keywords
Ahmet Hamdi Tanpınar, “Geçmiş Zaman Elbiseleri”, Husserl Fenomenolojisi, sanat ontolojisi, Nicolai Hartmann, Roman Ingarden.