Abstract
ÂLİ BEY’İN SEYYARELER ANLATISI ÜZERİNE: TANRIÇALAR MUTLULUK SATARSA İNSAN NE YAPMAZ?
Tanzimat döneminin önde gelen mizah yazarlarından biri olan Direktör Âli Bey’in (1844-1899) 1897 yılında Kahire’de yayımlanan Seyyareler adlı mizah anlatısı bu yazıda metin merkezli bir okuma yapılarak çözümlenecektir. Seyyareler Roma mitolojisine yaslanan satir türünün özelliklerini taşıyan bir eser olmasıyla dikkate değerdir. Anlatıda tavandan tabana yayılan toplumsal yozlaşma, masal atmosferinde incelikli bir şekilde eleştirilmektedir. Jüpiter, Neptün ve Plüton ile birlikte karar alarak yedi gezegeni yeryüzüne seyahat etmek için görevlendirir ve insanların mutluluğuna yol açacak şeyleri satmalarını ister Teatral bir havada gerçekleşen olayların serimlenmesinde masal ve mitin imkânlarından yararlanılır. Maddi değerin her şeyin üstünde görüldüğü dünya gerçekliği vurgulanır; dolayısıyla masallarda ve mitlerde olduğu gibi çözüme bağlanan bir durum yansıtılmaz. İnsanların tatminsizliği, çaba göstermeden arzularına ulaşma isteği, ihtirası ve aç gözlülüğü mizahî bir dil ile ortaya konur.
Keywords
Seyyare, Roma mitolojisi, tanrıça, mutluluk, satir