Abstract
ZİYA GÖKALP MASALLARINDA “KOLSUZ KIZ” MOTİFİ BAĞLAMINDA OĞUZ VE TURAN ÜLKÜSÜNDEN MUSTAFA KEMAL’E...
Ziya Gökalp, Türkiye’nin kuruluşunda etkili olmuş tarihî önemi haiz bir filozof, halkbilimci, sosyolog, ideolog, akademisyen ve entelektüeldir. Ziya Gökalp yaşadığı dönemde ve sonrasında yazıları, manzumeleri ve masalları ile ilgi odağı olmuştur. Ziya Gökalp’in masallarına kronolojik bir okuma ile bakıldığında masallarında da tarihî süreç ile Türk kültürünün ögelerini geçmiş-şimdi-gelecek algısıyla bütünleştirdiği görülür. İmparatorluktan ulus-devlet düzenine geçildiği bir dönemde yaşam süren Ziya Gökalp’in sosyolojisinde de Turan ülküsünden Türkiyecilik düşüncesine doğru bir evrilme olmuştur. 1910’lardaki toprak kayıpları Ziya Gökalp’te “atsız” beklentisi ile şekillenir. 1920’lerde ise atsız (Mustafa Kemal) çıkagelmiş, Türk’e kol kanat gererek yeni bir hayatın müjdecisi olmuştur. Bu çalışmanın konusu Ziya Gökalp’in “kolsuz kız” motifi bağlamında kurguladığı “Türk’ün Tufanı” ve “Kolsuz Hanım” masallarıdır. “Kolsuz kız” motifi bağlamında Ziya Gökalp’in “Türk’ün Tufanı” ve “Kolsuz Hanım” masalları, doğal masallarla karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Türk edebiyatının tahris ve tehzibinin bir örneği olan Ziya Gökalp’in masallarında Türk kültürünün izleri motif-tip üzerinden takip edilecek; Ziya Gökalp’in masalları, “kolsuz kız” motifi bağlamında toplumsal panorama ile koşut ve kronolojik okuma yöntemi ile analiz edilecektir.
Keywords
“kolsuz kız”, Ziya Gökalp, masal, motif, Türkiye, millî kahraman.