Abstract
EDWARD W. SAID’İN ORYANTALİZM KURAMINDAN HAREKETLE ORHAN PAMUK’UN ANLATILARI ÜZERİNE BİR İNCELEME
Yüzyıllar boyunca etkileşim içinde bulunan Batı ile Doğu arasındaki ilişki üzerine kurulan oryantalizm, Batı’nın Doğu’yu görme biçimlerine dayanan bir bilgi alanıdır. Başlangıçta Doğu bilgisine dayalı kurumsal bir alan olan oryantalizmin, Edward W. Said’in Şarkiyatçılık Batı’nın Şark Anlayışları (1978) adlı kitabı ile kuramsal bir açılım kazanarak bir söylem hâline geldiği görülmüştür. Michel Foucault’nun Bilginin Arkeolojisi (1969) ve Hapishanenin Doğuşu (1975) adlı kitaplarından esinlenen Said, bilginin nesnel değil üretilebilir bir olgu olduğu ve iktidar ile yakın bir ilişki içinde bulunduğu kabulünden yola çıkarak oryantalizmi hümanist bir yaklaşımla kurgusal bir zeminde metinler aracılığıyla şekillenen bir söylem biçimine dönüştürmüştür.
Bu makalede postmodern Türk romanının başlıca yazarlarından biri olan Orhan Pamuk’un Cevdet Bey ve Oğulları (1982), Sessiz Ev (1983), Beyaz Kale (1985), Kara Kitap (1990), Yeni Hayat (1994), Benim Adım Kırmızı (1998), Kar (2002), Masumiyet Müzesi (2008) ve Kafamda Bir Tuhaflık (2014) adlı anlatıları kuramsal bir incelemeye tabi tutularak oryantalizmin postmodern anlatıdaki görünümü açığa çıkartılacaktır.
Keywords
Oryantalizm, Edward W. Said, oryantalist söylem, temsil, bilgi-iktidar, postmodernizm, Orhan Pamuk, anlatı.