Abstract
JANUS'UN İKİ YÜZÜ: YAHYA KEMAL ŞİİRİ
Yahya Kemal Beyatlı gerek kültürel alana ilişkin önermeleri gerekse şiirleriyle Türkiye kamusalının başat figürlerinden biri olmuştur. Beyatlı’nın toplumsal dönüşüm çağrılarının kesintisiz bir aktivizme kaynaklık ettiği bir zaman diliminde ortaya çıkardığı şiirsel benliği çeşitli gerilimler açısından pürüzsüz değildir. Bu inceleme Yahya Kemal şiirinin en çok tekrarlanan temalarından olan maziyi Jacques Lacan’ın eksik (lack) kavramlaştırması ışığında yeniden yorumlama denemesidir. Yahya Kemal’de etik ve patetik kaygının kaynağı haline gelen tarihsel ethos’un sunum biçimi telafi girişimiyle baş etmek durumundadır. Yahya Kemal şiiri büyüsü bozulan dünyaya yeniden büyü kazandırma yönünde romantik bir motivasyona sahiptir. Hem toplumsal tahayyüle su taşıyan hem de görece daha bireysel bir çıkıştan yol alan şiirlerinde bu motivasyonun tezahürlerine rastlamak şaşırtıcı değildir. Ne var ki bu tezahürler her zaman tek yönlü bir görünüm sergilemezler; büyüklenme ve kabuğuna çekilmeyi birlikte içerirler. Bu yazının temel arayışı da söz konusu ikili hareketi tespit ederek Yahya Kemal’in Türkçe şiir içindeki hükümran pozisyonunu sorunsallaştırmak olacaktır.
Keywords
Yahya Kemal Beyatlı, Jacques Lacan, mazi, eksik