Abstract
ARZULAYAN İLE ARZULANAN ARASINDA: FARUK NAFİZ ÇAMLIBEL’İN AŞK TEMALI ŞİİRLERİNDE ARZU MODELİ
Edebi olguların içsel bağıntılarına yönelen ve bu bağıntıları belli yasalar etrafında değerlendirmeyi hedefleyen çağdaş eleştirmenlerden René Girard, bu çerçevede, arzu modeli adıyla bilinen ve edebi eserlerin sözdizimini bir arzu bağıntısı etrafında çözümlemeyi hedef olarak belirleyen bir yöntem ortaya koyar. Bu yönteme göre eserlerin sözdiziminde her zaman bir arzulayan özne, bir de arzulanan nesne bulunur. Bazı eserlerde ise zaman zaman özne ile nesnenin arasına, özneyi arzuya davet eden veya öznede arzu uyandıran bir dolayımlayıcı dâhil olur. Dolayımlayıcının bulunduğu eser, Girard’a göre arzu mekanizmasını daha net bir şekilde belirdiği için daha gerçekçi bir konum elde eder. Dolayımlayıcının bulunmadığı arzu modeli düz çizgisel, bulunduğu arzu modeli ise üçgen şekilde belirir. Bu ikinci şekildeki arzu modelini Girard, mimetik arzu, metafizik arzu, üçgen arzu gibi ifadelerle imler. Ayrıca düz çizgisel arzu modelinin bulunduğu eserleri romantik yapıt; üçgen arzu modelinin bulunduğu eserleri de romansal yapıt şeklinde de adlandırır. Bu çalışmada, genel olarak memleketçi edebiyatın, özel olarak ise Beş Hececiler’in önde gelen temsilcilerinden Faruk Nafiz Çamlıbel’in aşk temalı şiirlerine Girard’ın arzu modeli yöntemi ışığında bakacağız ve söz konusu şiirlerin sözdizimsel yapısının figürlerine ve bağıntılarına ışık tutmaya çalışacağız.
Keywords
Arzu modeli, üçgen arzu, düz çizgisel arzu, özne, nesne, dolayımlayıcı, şiir, aşk, figür