Abstract
LUCIEN GOLDMANN’IN EDEBİYAT/ROMAN SOSYOLOJİSİ ANLAYIŞI BAĞLAMINDA MATMAZEL NORALİYA’NIN KOLTUĞU ROMANININ İNCELENMESİ
Peyami Safa’nın romanlarının genellikle mistik bir yapı etrafında kaleme alınmış olması, eserlerinin daha çok varoluşçu bir şekilde incelenmesine sebep olmuştur. Çalışma, Matmazel Noraliya’nın Koltuğu’nda, mistizme zemin hazırlayan toplumsal etkenleri ve bireysel yaşantıları sosyolojik bağlamda tespit edip anlamlandırmak amacıyla düzenlenmiştir. Lucien Goldmann’ın roman sosyolojisi anlayışı çerçevesinde yapılan incelemede öncelikle genel hatlarıyla edebiyat/roman sosyolojisine değinilmiş; ardından toplum-birey, yazar-eser ve eser-yapı arasındaki ilişkiye dikkat çekilmiştir. Yazar-eser bağlamında tespitler yapılırken dönemin Türkiye’sinde hâkim olan ve yazarı etkileyen felsefî/edebî düşünceler/akımlar göz önüne alınmıştır.
Yapılan incelemede toplumsal tabakalaşma, fikrî açıdan farklı insan tiplerinin mevcudiyeti, maddî sıkıntılar ve kültürel çatışmalar Roman/edebiyat sosyolojisinin sınırları çerçevesinde belirlenmeye çalışılmıştır. Safa’nın hayatından ve deneyimlerinden izler taşıyan Matmazel Noraliya’nın Koltuğu romanı bu yönüyle de Goldmann’ın incelemesine uygunluk göstermektedir.
Keywords
Peyami Safa, Matmazel Noraliya’nın Koltuğu, Roman/Edebiyat Sosyolojisi, Lucien Goldmann