Abstract
ŞEMSETTİN SAMİ’NİN TAAŞŞUK-I TAL’AT VE FİTNAT ROMANINDA ÜSLÛP DEĞİŞKENLİKLERİ
Bir eserin edebî olup olmadığını tayin etme yöntemlerinin başında üslûp incelemesi gelmektedir. Edebî eserleri üslûp açısından incelemek, bir anlamda eserin estetik niteliklerini ele alma çabasıdır. Türk edebiyatı, Tanzimat kuşağıyla birlikte Batı’dan gelen yeni edebî türlerle karşılaşır. Yeni bir dil ve üslûp ihtiyacını da zorunlu kılan bu karşılaşma geleneksel alışkanlıklarla yeninin birlikte görüldüğü bir dönemi ortaya çıkarmıştır. Batılı bir form olan roman ile yerel malzemeyi birleştirme durumu, hem geleneksel alışkanlıkların hem de Batı’dan gelen üslûp özelliklerinin varlığını ortaya çıkarmıştır. Bu durum, dönem romanlarının dilinde ve kurgusunda birtakım problemlerin doğmasına sebep olmuştur. Bu çalışmada, Türk edebiyatındaki ilk romanlardan olan Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Tal’at ve Fitnat romanı üslûpbilimi açısından ele alınacak ve yeri geldikçe dönemin romanlarına dair bazı tespitler yapılacaktır.
Keywords
Tanzimat, Şemsettin Sami, üslûp, üslûpbilimi, Taaşşuk-ı Tal’at ve Fitnat, stilistik değişkenlik.