TEVFİK FİKRET’İN PİERRE LOTİ’NİN AZİYADE ROMANINA GETİRDİĞİ ELEŞTİRİLER
(TEVFİK FİKRET'S CRITIQUES ABOUT AZİYADE AND PIERRE LOTI )

Yazar : Yakup Öztürk    
Türü :
Baskı Yılı : 2019
Sayı : 21
Sayfa : 131-154
    


Özet
Tevfik Fikret, Pierre Loti’nin otobiyografik romanlarından biri olan ve hikâyesi Selanik ve İstanbul’da geçen romanı Aziyade hakkında Servet-i Fünûn dergisinde Musâhabe-i Edebiyye başlığı altında iki yazı kaleme almıştır. Bu yazılarda Tevfik Fikret, Avrupa’nın şarkı tanımadığından, Pierre Loti’nin de Türklerin âdet ve ahvalini bilmediğinden bahsetmektedir. Loti’nin Türk diline dair herhangi bir malumatı olmadığı için romanda sarf edilen Türkçe cümlelerin bozukluğu dile getirilmektedir. Yapılan eleştirilerde dil hassasiyetinin yanı sıra Loti’nin yaşadıklarının bir ahlak problemi doğurduğu da vurgulanmaktadır. Osmanlı coğrafyasında yaşayan gayrimüslim ve Müslüman kadınlar hakkında ileri sürülen ifadelerin Tevfik Fikret’teki karşılığı Loti’nin ahlaksızlığı meşrulaştırdığıdır. Aziyade romanının kurgusu da inandırıcılık açısından sorgulanmakta ve Pierre Loti’nin olması mümkün görünmeyen hadiseleri hakikatmiş gibi anlattığı dile getirilmektedir. Bu makalede Pierre Loti’nin hayatı, mizacı ve eserleriyle birlikte Tevfik Fikret’in söz konusu iki yazısı değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler
Pierre Loti, Aziyade, Tevfik Fikret, Eleştiri.

Abstract
Tevfik Fikret has written two articles on Pierre Loti's Aziyade novel. These texts appeared in the columns of "Musâhabe-i Edebiyye” in Servet-i Fünûn magazine. The spaces of this novel are Thessaloniki and Istanbul. Tevfik Fikret states in these writings that Westerners do not recognize the Eastern societies and Pierre Loti does not know the customs of the Turks. Tevfik Fikret argues that since Loti does not have any information about the Turkish language, too many grammatical errors are seen in the novel. In addition, there are some moral problems in the adventures of Loti. According to Tevfik Fikret, Pierre Loti behaves immorally by talking about non-Muslim and Muslim women living in the Ottoman geography and Loti is lying. The fiction of the Aziyade novel is also questioned in terms of credibility and Tevfik Fikret thinks that Pierre Loti describes the events that cannot be realized as real. In this article, Tevfik Fikret's two texts will be evaluated along with Pierre Loti's life, temperament and works.

Keywords
Pierre Loti, Aziyade, Tevfik Fikret, Criticism.