SAİT FAİK ABASIYANIK’IN ÖYKÜLERİNDE KULLANIM DEĞERİNDEN PSİŞİK GÖSTERGE DEĞERİNE EŞYA KAVRAMI
(THE CONCEPT OF OBJECT FROM THE USE VALUE TO PSYCHIC VALUE OF THE SIGN IN THE NARRATIVES OF SAIT FAIK ABASIYANIK )

Yazar : Atilla Ertok    
Türü :
Baskı Yılı : 2018
Sayı : 20
Sayfa : 73-84
    


Özet
Sait Faik Abasıyanık’ın öykülerini varlık meselesi üzerinden incelediğimizde, öykülerde bireyin kendisinin yanı sıra kendisi olmayanları da sorguladığını görürüz. Bilincinin farkında olan birey, kendini tanımlamasında hakim-otoriter kastın egemenliğinden sıyrılarak özgür alanlar oluşturmaya çalışır, varlığını, birey ve bireyin bilincinde yer edebilenin tümü üzerinden menfi ya da müspet çıkarımlarla anlatır. Bu anlatımda da kendisi olmayan “nesneler” ayrı bir yer edinir. Sait Faik öykülerinde nesneleri (eşyâ) çoğunlukla gereksinim değerleri açısından kullandığı gibi, ekonomik gösterge değerleri açısından da kullanır. Böylelikle eşyanın simgeselliğinin, toplumdaki sınıfsal ayrışmaya olan etkisine değinir. Bunun da ötesine geçerek, onlarla kurduğu ruhsal ilişki sonucunda varlığına, çevresel varlıkların da anlam katmasını sağlar. Sait Faik Abasıyanık insanla, tabiatla ve çevre ile yakınlık kuramadığında eşyâya yaklaşmayı tercih eder. Kendi duygularının onlar üzerindeki sembolik yansımaları ile ruhsal durumunu izaha çalışır. Sembolize edilmiş eşyâ varlığını özgür kılıyorsa ona yaklaşır, kısıtlıyorsa ondan uzaklaşır. Sait Faik Abasıyanık’ın öykülerinde varlık meselesi ve var olmanın anlamlandırılması konusuna katkı sağlayacağı düşünülen bu makalede, bireyin eşyâ ile olan ilişkisi; eşyânın, kullanım değeri, ekonomi gösterge değeri ve psişik gösterge değeri çerçevesinde ele alınmıştır. Bireyin bakış açısına göre değerlendirilecek olan bu göstergelerde, ağırlıklı olarak “patetik yanılgı” kavramıyla temellendirilmiş, eşyâ ile kurulan ruhsal ilişki neticesinde oluşan ve “psişik gösterge değeri” olarak tanımlayabileceğimiz anlam noktasından çıkarımlar elde edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler
Sait Faik Abasıyanık, eşyâ, ekonomi gösterge değeri, patetik yanılgı.

Abstract
When we examine Sait Faik Abasıyanık’s narratives through the issue of entity, we obseve self-query as well as nonself-query. The individual who is aware of his own consciousness, in his self-definition, attempts to create free spaces by slipping away from sovereignty of dominant authoritarian caste, and expresses his existence with negative or positive inferences over the individual and the whole in the conscious of the individual. Also in this expression nonself objects find a distinctive place. In his narratives, Sait Faik uses the objects mostly in terms of their need values as well as in terms of their economic sign values. Thus, he refers to the effect of figurativeness of the object on the class differentiation existing in society. Beyond this, as a result of the spiritual relationship he creats with the objects, Sait Faik also allows environmental entities to give meaning to his own existence. Sait Faik Abasıyanık prefers to come closer to the object when he could not develop intimacy with human, nature and environment. He tries to explain his state of mind through the symbolic reflections of his emotions over them. He gets closer if the symbolised object sets the entity free and moves away if the object restricts it. The article that is thought to contribute to the explanation of the issue of entity and existence in Sait Faik Abasıyanık’s narratives, the relationship of the individual with the object is adressed within the frame of; use value, economic value of the sign and psychic value of the sign. These signs that can be evaluated according to individual’s perspective, are mainly based on the concept of "patetik fallacy" and inferences are tried to be obtained from the point of meanin that can be identified as “psychic sign value” being formed as a result of the spiritual relationship with the object.

Keywords
Sait Faik Abasıyanık, object, economic value of the sign, pathetic fallacy