Abstract
BİR GENÇ EDEBİYAT DENEMESİ: MAVİ HAREKETİ
Ankara’da 1952-1956 yılları arasında sanatkârlığa hevesli bir grup liseli gencin çıkardığı bir sanat ve edebiyat dergisi olan Mavi, döneminde oluşturduğu tartışma ortamı ve ileri sürdüğü görüşlerle Türk edebiyatı tarihinde adından söz ettirmeyi başarmıştır. Mavi’nin kendinden sonraki edebî hareketleri şekillendirecek yeterliliği ve dergi etrafındaki toplanmanın bir hareket boyutuna ulaşıp ulaşmadığı günümüze değin farklı yorumlarla değerlendirilmiştir. Attilâ İlhan bir süredir çeşitli dergilerde açıkladığı ‘sosyal realizm’ tezinin esaslarını Mavi dergisinde de ortaya koymakta ve çoğu genç ve tecrübesiz olan Mavi yazarlarının da ‘sosyal realizm’i ve ‘imge’yi öne çıkaran bir sanat anlayışını benimsemelerini istemektedir. Attilâ İlhan, Mavi dergisindeki yazılarında kırk kuşağı toplumcu şairlerini kendi deyimiyle aktif gerçekçileri, Garipçileri, Fazıl Hüsnü, Cahit Sıtkı, Cahit Külebi, Behçet Necatigil gibi edebî şöhretleri eleştirmektedir. Gelen tepkiler üzerine gençler bir süre sonra Attilâ İlhan’la ve ‘sosyal realizm’le alâkaları olmadığını bir yazıyla ilan ederler; fakat edebiyatın yaşayan şöhretleriyle hesaplaşma hareketini devam ettirirler. Mavi dergisinde düz yazı ve hikâye alanında öne çıkan yazarlar Güner Sümer, Ferit Edgü, Demir Özlü, Orhan Duru ve Muzaffer Erdost’tur. Derginin şairleri ise Ahmet Oktay, Yılmaz Gruda, Bekir Çiftçi, Ülkü Arman ve Asaf Çiyiltepe’dir. Bu ediplerden bir kısmı Mavi’den sonra başka oluşumlar içinde yer almış, bir kısmı ise Bekir Çiftçi, Ülkü Arman gibi sonradan şiiri bırakmıştır. Maviciler, dergide yer alan metinlerde toplumculukla romantikliği bağdaştırmaya çalışmışlardır.
Keywords
Sosyal realizm, toplumsal gerçekçilik, Hisar dergisi, Garip Hareketi, İkinci Yeni Hareketi, edebiyat dergiciliği.