Abstract
ARAYIŞTAN YENİDEN DOĞUŞA ARKETİPSEL ELEŞTİRİ BAĞLAMINDA MATMAZEL NORALİYA’NIN KOLTUĞU ROMANI
Peyami Safa’nın Matmazel Noraliya’nın Koltuğu romanı, anlatım teknikleri ve konusu bakımından Türk edebiyatının özgün eserlerindendir. Romanda ana kişi Ferit’in gölge arketipiyle mücadeleden arayışa, arayıştan yeniden doğuşa süren içsel yolculuğu iç monolog-bilinç akışı karışımı bir anlatım tekniğiyle yansıtılmıştır. Matmazel Noraliya’nın Koltuğu romanı, daha önce Peyami Safa’nın eserlerine ilişkin araştırmalarda ve roman hakkındaki müstakil çalışmalarda farklı yönleriyle ele alınmıştır. Matmazel Noraliya’nın Koltuğu romanı, arketipsel eleştiri yöntemiyle incelenmeye uygundur. Arketip kavram olarak ana örnek, ilk model anlamlarına gelir. Arketipsel eleştiri yöntemi ise anlatılardaki arketiplerin kökenini, esere nasıl yansıdığını araştırır. Bu çalışmada Matmazel Noraliya’nın Koltuğu romanı arketipsel eleştiri
yöntemiyle “gölge”, “persona”, “arama”, “bilge kişi” ve “yeniden doğuş” arketipleri ekseninde değerlendirilmiştir.
Keywords
Arketipsel Eleştiri, psikanaliz, arayış, gölge, bilge, yeniden doğuş.