NEVROTİK ÖZNENİN KAYIP NESNESİ: “VAPUR”
(THE LOST OBJECT OF THE NEUROTIC SUBJECT: “VAPUR” )

Yazar : Birsel Sağıroğlu    
Türü :
Baskı Yılı : 2022
Sayı : 28
Sayfa : 175-200
    


Özet

Leylâ Erbil (1931-2013) öykücülüğünün daha çok yapı, izlek, mitolojik unsurlar ya da edebiyat sosyolojisi bağlamında değerlendirildiği, psikanalitik çalışmalarda ise Sigmund Freud’un kuramı dikkate alınarak karakter incelemesi yapıldığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada, diğerlerinden farklı olarak, Erbil’in Gecede kitabında yer alan “Vapur” başlıklı öyküsü Jaques Lacan(1901-1981) teorisinden hareketle incelenmiştir. Makalede; Lacan’ın kapitone noktası, Büyük Öteki, nevrotik özne ve küçük öteki kavramlarından yararlanılarak psikanalitik-biçimsel bir çözümleme yapmak hedeflenmiştir. Teoriye göre özne; dilsel iktidar alanı temsil eden Büyük Öteki’nde bir arzu nesnesi (küçük öteki) yaratarak yanılsamalı da olsa bütünlüklü görünüme ulaşmayı ister. Büyük Öteki gösteren işbirliğine dayanan bir yapıdır ve bu yapının anlamı sabitleme özelliği (kapitone noktası) vardır. Özne bunun dışına çıktığında ya da dış gerçekliği askıya aldığında var olanla/sabit sistemle özdeşleşemez. Bunun sonucunda ya bütünüyle Büyük Öteki’nin dışında yer alabilir dolayısıyla varlığı sonlandırabilir ya da yeni ötekiler/küçük ötekiler yaratarak bu tamlık hissini sürdürmeye devam edebilir. Çalışmada, “başkasının arzusunu arzulayan” ve kayıp nesneye ulaşamayan nevrotik anlatıcı yakın okumayla ve bahsi geçen kavramlardan hareketle irdelenmiştir. Öyküde, arzu nesnesine dönüşen vapur, kaybolduktan sonra özne-anlatıcıda tatmini mümkün olmayan özneleşme sürecini görünür kılar. Yaşanan hayalkırıklığı simgesel düzenle özdeşleşemeyen öznede nevroza dönüşür. Eksikle temellendirilmiş ve yanılsamaya neden olan sembolik düzende özne, anlamı bir kez daha kaybeder.



Anahtar Kelimeler
“Vapur”, kapitone noktası, Büyük Öteki, küçük öteki, nevrotik özne.

Abstract

It has been determined that the storytelling of Leylâ Erbil (1931-2013) is mostly evaluated in the context of structure, theme, mythological elements or literary sociology, and in psychoanalytic studies, character analysis is made by taking into account Sigmund Freud's theory. In this study, unlike the others, Erbil's story titled "Vapur" in “Gecede”, was analyzed based on the theory of Jaques Lacan (1901-1981). In the article; It is aimed to make a psychoanalytic-formal analysis by making use of Lacan's quilting point, Big Other, neurotic subject and small other concepts. According to the theory, the subject; it wants to reach a holistic view, albeit an illusory one, by creating an object of desire (small other) in the Big Other, which represents the linguistic power field. The Big Other signifier is a collaborative structure, meaning that this structure has the property of fixation (quilting point). When the subject goes out of this or suspends external reality, it cannot identify with the existing/fixed system. As a result, it can either completely stand outside of the Big Other and thus cease to exist, or it can continue to maintain this sense of completeness by creating new others/little others. In the study, the neurotic narrator, who "desires for someone else's desire" and cannot reach the lost object, is examined with close reading and based on the aforementioned concepts. In the story, the steamer, which turns into an object of desire, makes the subject-narrator unsatisfied process of subjectivation visible after its disappearance. Disappointment turns into neurosis in the subject who cannot identify with the symbolic order. The subject loses meaning once again in the symbolic order that is incompletely grounded and causes illusion.



Keywords
“Vapur”, quilting point, Big Other, small other, neurotic subject.